چگونگی تأثیر حرکتهای یوگا در کاهش فشار خون بالا

نوشته دکتر پل جرارد
27 می 2011

استرس بر سلامتی افراد از لحاظ احساسی، جسمی و روحی-روانی تأثیرگذار است. این عامل در کنار عوامل دیگر می تواند خطر پیشرفت بیماری فشار خون یا فشار بالا را افزایش دهد. بیماری فشار خون نتیجه افزایش فشار در شاهرگهای انسان است. تکنیکهای یوگا از قبیل تن آرامی (ریلکسیشن) و تنفس عمیق می توانند با دربرداشتن اثرات مثبت، فشار بالای خون را کاهش دهند.

البته مسئله همواره به همین شکل نیست، افزایش فشار خون اغلب نتیجه فعال شدن واکنش «جنگ و گریز» است. استرس مزمن موجب انقباض عضلات و تنگی رگهای خونی می گردد که این امر به فشار خون بالا منجر می شود. تمرین منظم هر سبک از یوگا می تواند رهایی عضلات و معکوس کردن اثر فشار بالا در گردش خون را سبب گردد. تمرین منظم یوگا علاوه بر اثرگذاری مستقیم بر کاهش فشار خون، از خطر عاملهای مسبب بیماری فشار خون نیز می کاهد. چاقی مفرط یک عامل مخاطره آمیز است. تمرین منظم هاتایوگا و پایبندی به سبک زندگی یوگایی کاهش وزن و فشار خون را موجب می شود.

تمرین تکنیکهای تنفسی (پرانایاما) به آرام سازی فرد کمک کرده و از آنجا که اکسیژن بیشتری وارد جریان خون می شود، اثرات استرس بر بدن کاهش می یابد. آنگاه تنفس عمیق موجب کاهش فشار خون می گردد. تمرکز آگاهانه بر دم و بازدم توسط فراگیرنده یوگا، ذهن را از رویدادهای تنش آور دور کرده و کاهش اضطراب و استرس را موجب می شود. از آنجا که فرد دم را با یک حفره بینی گرفته و با حفره دیگر بینی بازدم انجام میدهد، می توان گفت تکنیکهای تنفس تناوبی با بینی به آرام سازی بدن و ذهن کمک می نماید.

تمرین وضعیتهای یوگا می تواند حالات عمیق آرامش و صلح درونی را به دنبال داشته باشد. هنگامی که فرد از انقباض عضلات به رهاسازی آنها تغییر حالت می دهد، بدن خود را با وضعیت ذهنی آرام هماهنگ می کند. این تمرین به ایجاد تمرکزی بدور از نگرانی می انجامد. تنفس یوگی نیز بطور مستقیم مرتبط با وضعیتهای یوگا است که آرام سازی بیشتر بدن و ذهن را موجب می شوند. وضعیتهایی از یوگا که در کاهش فشار خون مفید هستند، عبارتند از: سگ سر پائین (تا نیمه)، پیچ ستون فقرات (تا نیمه)، وضعیت گربه وجمع کردن زانو در سینه

حرکتهایی از یوگا مانند سلام بر خورشید (سوریا ناماسکار) تأثیری انرژی بخش و آرام کننده بر بدن داشته و کاهش اثرات استرس بر بدن (و کاهش فشار خون) را موجب می شود. هنگامی که فرد بر تنفس و ترتیب حرکات یوگا تمرکز می کند، استرس به نحو مؤثری کاهش می یابد. تمرین سلام بر خورشید در طول ساعات صبح به دلایل بسیاری سفارش شده است. اگر از دیدگاهی صرفا پزشکی و علمی به حرکات یوگا مانند سلام بر خورشید بپردازیم، هدف کلی مورد اغماض واقع می گردد.

بیایید بخاطر شک گرایان علمی به تجزیه و تحلیل تمرینهای یوگا با حرکات متوالی به منظور دریافت اثرات درمانی میدان بیشتری بدهیم. حرکت سلام بر خورشید، وینیاسا یوگا و سلام بر ماه (چاندرا ناماسکار) با افزایش میزان اکسیژن موجود در خون، اثری مثبت را برای تمام بدن به دنبال دارند. این در حالی است که انجام منظم هر تمرین دیگری (مثلا دو یا سه مرتبه در طول هفته) برای «کالری سوزاندن» بطور جدی، کافی نخواهد بود. با این وجود برگزیدن سبک زندگی یوگایی، فرد فراگیر را به انتخابهای سالم ملزم می نماید و این امر به دلیل تغییری درونی است که در ذهن صورت می پذیرد. این تغییر می تواند در رده تمرین یوگا قلمداد گردد.


مترجم: سارا آشیان